Hollanda merkezli yarı iletken üreticileri ASML ve NXP, büyük bir casusluk vakasıyla sarsıldı. Hollanda istihbarat raporlarına göre, 43 yaşındaki Rus mühendis German A., ASML ve NXP’den hassas teknik verileri Rusya’ya sızdırmakla suçlanıyor. Ele geçirilen belgeler, Rusya‘da 28nm üretim teknolojisine sahip bir çip fabrikası kurmak için kritik bilgiler içeriyor.

Çok yıllı ve geniş bir casusluk

Almanya, Belçika ve Hollanda’da uzun yıllar çip üretim sektöründe çalışan German A., ASML, GlobalFoundries, NXP ve TSMC gibi dev şirketlerden gizli dokümanlar temin etti. Yapılan soruşturmalara göre, 105 ASML iç dokümanı ve 88 TSMC dosyası çalındı.

Belgelerin tam teşekküllü bir üretim tesisini kurmak için yeterli olmadığı belirtilse de, çip üretim süreçlerine dair kritik bilgilerin Rusya’ya ulaştırıldığı düşünülüyor. German A.’nın bulut depolama hizmetleri, mesajlaşma uygulamaları ve USB bellek aracılığıyla bu verileri Moskova’ya aktardığı belirtiliyor. Bu operasyon karşılığında yaklaşık 40.000 avro kazandığı tahmin ediliyor.

Casusluk faaliyeti, Batı’nın yaptırımları nedeniyle Rusya’nın modern çip üretimine erişiminin kısıtlandığı bir dönemde gerçekleşti. 28nm teknolojisi, günümüzün en ileri düzey çip teknolojisi olmasa da, askeri ve endüstriyel uygulamalar için yeterli seviyede kabul ediliyor.

Uzmanlar, German A.’nın tek başına bir fabrika kuracak teknik bilgiye sahip olmadığını, ancak bir casus ağıyla birlikte çalışarak Rusya’nın yarı iletken üretimini geliştirme çabalarına katkı sağladığını düşünüyor.

Harika bir “kariyer”

German A., 2008 yılında Belçika’daki Imec araştırma merkezinde staj yaptı, ardından Yunanistan’daki bir araştırma enstitüsünde çalıştı. Daha sonra Almanya’daki GlobalFoundries fabrikasına katıldı ve 2015 yılında Hollanda’da yarı iletken alanında faaliyet gösteren Mapper adlı girişimde çalışmaya başladı. Mapper, 2018’de iflas ettiğinde ASML, şirketin varlıklarını devralarak German A. ve diğer mühendisleri kendi bünyesine kattı.

Aktarılanlara göre German A., 2020 yılında ASML’de çalışırken erişim yetkisi olmayan bazı dosyaları açtığı tespit edildi. O dönemde şirketin güvenlik sistemleri bu hareketleri tespit edemedi. Kontratının 2021’de sona ermesiyle ASML’den ayrıldı. 2022 yılında NXP’de geçici bir iş bulan German A., aynı yıl bir kimyasal buhar biriktirme (CVD) aracı satın almaya çalıştı. Bu tür ekipmanlar, çip üretim tesislerinde kullanılan kritik araçlardan biri olarak biliniyor. İlk olarak Almanya’ya gönderilmesi planlanan cihazın daha sonra İsrail’e yönlendirildiği ancak teslim edilmediği belirlendi.

Eski eşinin ifadelerine göre, 2023 yılı sonlarında Rus araştırmacılarla iletişime geçen German A., Rusya’da 28nm üretim kapasitesine sahip bir fabrika kurma planlarına dahil oldu. Ağustos 2024’te Hollanda istihbaratının raporuyla tutuklanan German A., 18 ila 32 ay arasında hapis cezasıyla karşı karşıya. ASML ve NXP, eski çalışanlarına karşı hukuki süreç başlatmış durumda.